段玉裁《说文解字注》
孔
通也。(通者達也。於易卦為泰。孔訓通、故俗作空穴字多作孔。其實空者、竅也。作孔為叚借。)嘉美之也。(各本無此四字。由淺人謂與下複而刪之。今依韵會補。也當作䛐。䛐者、意內而言外也。通為吉。𡨄為凶。故凡言孔者、皆所以嘉美之。毛傳曰。孔、甚也。是其義。甚者、尤安樂也。或曰。詩言亦孔之醜。豈嘉美之乎。曰。此即今甚字通於美惡之意也。)从𠃉子。(會意。康董切。按此字未見三代用韵之文。但以肉好即邊孔求之。疑孔古音在
三部
。故吼犼芤以為聲。)𠃉請子之𠊱鳥也。(月令。仲春。玄鳥至。至之日以大牢祠于高禖。天子親往。注云。高辛氏之世。玄鳥遺卵。娀𥳑吞之而生契。後王以為媒官嘉祥。而立其祠焉。)𠃉至而得子。嘉美之也。(說从𠃉子會意之恉。)故古人名嘉字子孔。(此又以古人名字相應說孔訓嘉美之證。見於左傳者。楚成嘉字子孔。鄭公子嘉字子孔。春秋經宋孔父、左傳云孔父嘉。何休云經稱字。按孔父、字孔。故後以為氏。)
重文:
口令:
提交